Internationale brandstof voor lokale jongerenparticipatie

Hoe en waarom zetten lokale jeugddiensten in op jongerenparticipatie? Wat leren ze erover in Europese uitwisseling? We hebben er een boeiende babbel over met Laura Van de Vyver (coördinator Kind- en Jeugdvriendelijke stad Sint-Niklaas) en Mieke Hulin (jeugdambtenaar in Zwijndrecht). Nadien leggen we hun verhaal nog even voor aan Ellen De Grauwe (Bataljong vzw).

Hun signalen en noden goed capteren, luisteren naar wat ze zelf adviseren: daar begint het mee. We mogen niet in de valkuil trappen die noden zelf te vertalen naar acties. Jongeren en kinderen denken anders, maken andere keuzes. Vertrek van hoe zij dit probleem zouden aanpakken en welke oplossingen zij voorstellen. Zo creëer je betrokkenheid bij de jongeren, neem je hen ernstig en hoor je hen écht.” 

Experimenteren met diverse vormen is hierbij de rode draad. “Op dit moment loopt in Sint-Niklaas de ‘Jongerenbegroting’, een project waarvoor we samenwerken met 11 lokale middelbare scholen”, vertelt Laura. “Via loting krijgen jaarlijks een 50-tal jongeren de kans om rond een thema een verfrissende oplossing te bieden. Op deze manier bereiken we niet alleen de ‘super engagers’, maar proberen we via een inclusieve aanpak iedereen te betrekken. Voor de gekozen oplossing krijgen de jongeren een ‘golden ticket’ met een bijhorend budget van 20.000 euro.” Zo beslisten de jongeren vorig jaar om met een radio-caravan de wijken in te trekken om taboes bespreekbaar te maken. Dit jaar denken ze na over hoe het vrijetijdsaanbod te versterken. “Doorheen het proces leren de jongeren meningen vormen en delen met de burgemeester en schepenen, omgaan met het democratisch proces en inzien dat je niet altijd je gelijk haalt.” 

In Zwijndrecht gaven de jongeren mee vorm aan het skatepark, een belangrijke ontmoetingsplek voor de jongeren. “We gingen via het jeugdwerk, de jeugdraad en de sportverenigingen op zoek naar gemotiveerde jongeren. Zij bepaalden mee het bestek en de uitvoering en namen deel aan de besprekingen in de jeugdraad. Zo hebben we intrinsieke motivatie gecreëerd die maakt dat de jongeren ook bereid zijn om een verantwoordelijkheid op te nemen voor het vervolg van het project.“

Ze zijn het eens: het is tegelijk inspirerend en uitdagend om over de grenzen heen naar participatie te kijken. Mieke: “De lokale context is overal anders, het engagement van de jeugdambtenaar is doorslaggevend en politieke steun bepaalt of je er echt mee aan de slag kan. Toch voel je bij de internationale deelnemers een gedragen visie en veel herkenning in het competentiemodel dat aangereikt werd.”

Laura leerde in Portugal ook collega’s uit eigen land beter kennen. “Hier werken we in onze eigen lokale context, maar door samen te reflecteren over onze Vlaamse situatie krijg je ook een sterker nationaal netwerk dat je nadien kan inzetten. Zo gingen we onlangs met de collega’s van de stad op prospectie in Brugge voor de opstart van een jeugdwelzijnsoverleg. En omgekeerd stelden wij onze Jongerenbegroting bij JES in Brussel voor. Ook de ontmoeting met jeugdambtenaren uit de Franse Gemeenschap vergeet ik niet. Straf dat je daarvoor eerst samen naar het buitenland moet gaan.” (lacht)

Daarnaast willen we het model ook integreren in onze driedaagse module beleidsparticipatie en bepaalde competenties van de toolkit koppelen aan deze module. Het competentiemodel is logisch opgebouwd en stimuleert reflectie, ook over hoe lokaal een klimaat voor jongerenparticipatie te creëren. In de dagelijkse drukte neem je hier niet altijd de tijd voor.”

Tegen eind 2022 krijgt de toolkit een inhoudelijke opfrissing. Die is zeker welkom, vindt Mieke: “Het competentiemodel is heel inspirerend als zelfevaluatietool, maar vraagt verdere uitwerking om er stapsgewijs mee aan de slag te kunnen gaan met collega’s binnen de gemeente, of bij andere diensten. Kinderen en jongeren in het beleid betrekken hoort een reflex te zijn van iedereen die met beleidsvorming bezig is. Hierin kan de toolkit ondersteunen, met meer actuele kaders en inspirerende voorbeelden, ook Vlaamse, en methodieken.” 

Waarom bijvoorbeeld niet met een buddysysteem werken en een jeugdambtenaar samen met iemand van een ander domein, zoals ruimtelijke ordening, op internationale vorming sturen? Zo kan je collega’s mee op sleeptouw nemen en wordt beleidsparticipatie van jongeren een natuurlijke reflex in verschillende gemeentediensten.”

Democracy Reloading is een Europees strategisch partnerschap in Erasmus+ Jeugd tussen een 20-tal Nationale Agentschappen. Het wil steden en gemeenten en in het bijzonder lokale jeugdambtenaren ondersteunen en versterken om jongeren volwaardig te betrekken bij lokaal beleid. Het inhoudelijke kader is een model met 24 competenties, opgebouwd rond 4 taken: de gemeente, jongeren, strategie en management. Die dragen bij tot het creëren van een klimaat voor jongerenparticipatie. De bijhorende toolkit ondersteunt het leerproces en reikt theorie, voorbeelden, oefeningen en verdiepende tools en bronnen aan.  

JINT is partner in dit project en werkt hiervoor in Vlaanderen samen met Bataljong vzw. Lees meer over Democracy Reloading en ontdek de toolkit.

Auteurs: Inez Adriaensen en Lies Jacob

Dit artikel verscheen in de 7de editie van het SCOOP-magazine.